Posted on

Dlaczego nie standaryzujemy Zbilansowanych Kwasów Tłuszczowych ?

Dlaczego nie standaryzujemy Zbilansowanych Kwasów Tłuszczowych?

W erze rosnącej popularności żywności funkcjonalnej, suplementów diety i produktów o ściśle kontrolowanych parametrach, pojęcie standaryzacji brzmi kusząco. Idea polega na zapewnieniu, że każdy produkt cechuje się określoną, powtarzalną zawartością wybranych substancji. Jednak w przypadku Zbilansowanych Kwasów Tłuszczowych (ZKT) dążenie do standaryzacji mogłoby okazać się nie tylko niekorzystne, ale wręcz sprzeczne z ideą synergii naturalnych składników. Poniższy artykuł przedstawia naukowe i praktyczne argumenty wyjaśniające, dlaczego przy produkcji ZKT nie stosujemy standaryzacji pod kątem zawartości pojedynczych składników.

1. Kompletna Matryca Składników zamiast Izolowania Wybranych Elementów
Zbilansowane Kwasy Tłuszczowe to kompozycje naturalnych olejów z nasion, pestek i orzechów, które obfitują nie tylko w kwasy omega-3, -6, -7 i -9, ale także w szerokie spektrum innych substancji: fitosterole, tokoferole (witaminę E), polifenole, fosfolipidy, lignany, karotenoidy i wiele innych związków o potwierdzonych właściwościach prozdrowotnych. Właśnie ta różnorodność tworzy efekt synergii – składniki oddziałują między sobą, zwiększając wzajemnie swoją biodostępność, stabilność oraz bioaktywność (Jacobs et al., 2009; Liu, 2004).

Standaryzacja, czyli próba ściślejszego kontrolowania zawartości tylko jednego czy kilku wybranych związków, może zaburzyć tę harmonię. Procesy mające na celu zwiększenie poziomu określonego kwasu tłuszczowego kosztem innych elementów surowca zwykle wiążą się z rafinacją, filtracją lub innymi technikami usuwającymi część naturalnych składników. W efekcie gotowy produkt, choć bogatszy w jeden specyficzny składnik, traci kompleksowy, naturalny profil odżywczy i towarzyszące mu korzyści.

2. Synergia Składników: Więcej niż Suma Części
Badania nad żywnością funkcjonalną pokazują, że to nie pojedyncze związki, lecz cała „matryca” składników decyduje o jej wpływie na zdrowie (Liu, 2004). Na przykład przeciwutleniacze, takie jak tokoferole czy polifenole, chronią nienasycone kwasy tłuszczowe (w tym omega-3) przed utlenianiem. Bez nich kwasy tłuszczowe stają się mniej stabilne i szybciej ulegają degradacji (Traber & Atkinson, 2007).

Inny przykład to fitosterole i fosfolipidy, które poprawiają wchłanianie kwasów tłuszczowych i mogą wspierać zdrowie serca oraz układu nerwowego. Standaryzując olej pod kątem wybranego parametru, łatwo stracić te dodatkowe, cenne mikroelementy, ponieważ nie tworzą one prostej, liniowej zależności – usunięcie pewnych frakcji oleju może pozbawić go również naturalnych kofaktorów wspierających absorpcję i metabolizm kwasów tłuszczowych (Calder, 2010).

3. Równowaga Proporcji zamiast Sztucznego Regulowania Pojedynczych Frakcji
Kluczem do zdrowotnych korzyści kwasów tłuszczowych nie jest sama obecność jednego związku, ale ich prawidłowy stosunek. Badania naukowe wielokrotnie podkreślają znaczenie równowagi pomiędzy kwasami omega-3 i omega-6 (Simopoulos, 2002). Gdy sztucznie wzbogaca się produkt w jeden konkretny kwas omega lub ogranicza inny, łatwo zaburzyć tę proporcję. Naturalna mieszanka olejów oferuje harmonię, która wynika z ewolucyjnie ukształtowanych proporcji składników w surowcach roślinnych.

Nieoczyszczone, minimalnie przetworzone oleje zachowują te naturalne proporcje oraz towarzyszące im fitoskładniki, działając holistycznie na organizm.

4. Utrata Subtelnych, lecz Istotnych Składników
Metody standaryzacji często wymagają intensywniejszych procesów technologicznych: filtracji, destylacji, frakcjonowania czy stosowania selektywnych rozpuszczalników. Zabiegi te mogą usuwać cenne składniki wrażliwe na temperaturę, światło czy obecność tlenu. Na przykład niektóre polifenole, lignany czy mniej stabilne witaminy mogą ulec znacznemu zmniejszeniu lub całkowitemu usunięciu podczas procesu standaryzacji (Johnson & Lusas, 1983).

W rezultacie, produkt standaryzowany pod kątem jednego związku może mieć obniżoną wartość odżywczą, ponieważ pozbawia się go naturalnej różnorodności substancji wspierających odporność, metabolizm czy układ krążenia.

5. Dowody z Badań Epidemiologicznych i Praktyka Kliniczna
Wiele analiz epidemiologicznych i interwencyjnych wskazuje, że to spożycie naturalnych, minimalnie przetworzonych olejów roślinnych i orzechów sprzyja zdrowiu układu krążenia, obniżeniu ryzyka chorób przewlekłych oraz poprawie wskaźników metabolicznych (Hu et al., 2001; Willett & Skerrett, 2005). Te pozytywne efekty wynikają z obecności kompleksowej matrycy składników, a nie jedynie z wysokiego poziomu wybranego kwasu tłuszczowego.

Brakuje natomiast przekonujących dowodów, że standaryzowane oleje – pozbawione tego bogactwa – oferują podobne korzyści. Modyfikowanie składu w celu uzyskania „perfekcyjnego” stosunku jednego związku do drugiego często kończy się utratą wielu kluczowych elementów. W praktyce klinicznej i żywieniowej zaleca się spożywanie różnorodnych produktów roślinnych, a niekoniecznie standaryzowanych preparatów (Willett & Skerrett, 2005).

6. Naturalność i Autentyczność Produktu
Z perspektywy konsumenta wartością naturalnych Zbilansowanych Kwasów Tłuszczowych jest ich autentyczny, nieprzetworzony charakter. W czasach, gdy tak wiele produktów spożywczych jest sztucznie wzbogacanych, standaryzowanych i modyfikowanych, oryginalny, „dziki” profil olejów – pełen różnorodnych fitoskładników – staje się unikalną zaletą. Otrzymujesz więc produkt bliższy naturze, mniej poddany ingerencji człowieka i procesom technologicznym, które często prowadzą do ujednolicenia i zubożenia jakości żywności.

Podsumowanie
Zbilansowane Kwasy Tłuszczowe czerpią swą moc z naturalnej różnorodności i synergii składników. Standaryzacja pod kątem konkretnego kwasu tłuszczowego bądź innej substancji redukuje bogactwo mikroelementów, antyoksydantów i kofaktorów, które wspólnie zapewniają optymalne działanie prozdrowotne. Te wielowymiarowe efekty obserwowane są w badaniach naukowych i potwierdzane obserwacjami epidemiologicznymi – to właśnie nieprzetworzona, wieloskładnikowa matryca naturalnych olejów zapewnia najlepsze warunki dla zdrowia i dobrostanu człowieka.

Rezygnacja ze standaryzacji pozwala zachować harmonię składu, maksymalną wartość odżywczą oraz naturalne proporcje kwasów tłuszczowych i innych bioaktywnych związków. W rezultacie otrzymujesz produkt o wyższej jakości, głębszym potencjale zdrowotnym oraz większej autentyczności.

Wybrane Źródła:

  • Calder, P.C. (2010). Omega-3 fatty acids and inflammatory processes. Nutrients, 2(3), 355–374.
  • Hu, F.B., Stampfer, M.J., Manson, J.E., et al. (2001). Types of dietary fat and risk of coronary heart disease: a critical review. Journal of the American College of Nutrition, 20(1), 5–19.
  • Jacobs, D.R., Jr., Gross, M.D., Tapsell, L.C. (2009). Food synergy: an operational concept for understanding nutrition. The American Journal of Clinical Nutrition, 89(5), 1543S–1548S.
  • Johnson, L.A., Lusas, E.W. (1983). Comparison of alternative solvents for oils extraction. Journal of the American Oil Chemists’ Society, 60(2), 229–242.
  • Liu, R.H. (2004). Potential synergy of phytochemicals in cancer prevention: mechanism of action. Journal of Nutrition, 134(12 Suppl), 3479S–3485S.
  • Simopoulos, A.P. (2002). The importance of the omega-6/omega-3 fatty acid ratio in cardiovascular disease and other chronic diseases. Experimental Biology and Medicine, 227(5), 360–369.
  • Traber, M.G., Atkinson, J. (2007). Vitamin E, antioxidant and nothing more. Free Radical Biology & Medicine, 43(1), 4–15.
  • Willett, W.C., Skerrett, P.J. (2005). Eat, Drink, and Be Healthy: The Harvard Medical School Guide to Healthy Eating. Free Press.

Wszystkiego dobrego,

Piotr Wyszyński